Dünyanın her tarafında Müslümanlar zulüm altında inlerken İslamî hareketin içerisinde yer alan bireylerin ümmeti bu durumdan kurtaracak olan İslam Medeniyeti ideali için kaybedecek bir dakikası ve boşa gidecek hiçbir çabası yoktur. Bundan dolayı Müslümanlar İslamî hareket içerisinde üzerine düşen görevleri en güzel şekilde icra etmek, en yüksek verimi elde etmek zorundadır. Bu bağlamda İslamî çalışmalarda verimlilik nasıl elde edilebilir bu konu üzerine çalışmalar yapılmalıdır.
Verimlilik, bir kaynağın en etkin ve en verimli şekilde kullanılması anlamına gelir. İslamî çalışmalarda verimlilik, bireylerin ve toplumların kaynaklarını en iyi şekilde kullanmalarını ifade eder. Bu bağlamda, eğitim, verimliliği artırmada temel bir araç olarak görülmektedir. İslam zamanın, enerjinin ve bilginin verimli kullanılmasını teşvik eder. Nitekim Asr Suresi’nde: “Zamana yemin olsun ki muhakkak insan hüsrandadır”1 buyurulmaktadır. Zamanını, enerjisini ve ilmini verimli bir şekilde kullanmayanlar, bu dünyada görevlerini hakkıyla yapamayacaklar bundan dolayı da ahirette de hüsrana uğrayacaklardır.
İslamî hareketlerde en yüksek verimliliğe ulaşmak için öncelikle eğitim üzerinde ciddi çalışmalar yapmalı, eğitim programları ve içerikleri, bireylere hem manevi hem de dünyevi yönden yeterli olacak şekilde oluşturulmalıdır. Bir taraftan teorik eğitim verilmeli diğer taraftan teori pratiğe dökülerek Kur’an’ın istediği insan modeli inşa edilmelidir. Allah, kitabıyla bize ana hedefi ve hedefe ulaşacak olan yöntemi nasıl gösterdiyse aynı şekilde bu hedefe ulaşacak insanları yetiştiren eğitim metodunu da aynı şekilde göstermiştir. Nitekim Kur’an’ın ortaya koyduğu eğitim metodu ile istenen insan modeli ortaya çıkacaktır. Ve ancak böyle bir eğitim ile tam bir verimlilik sağlanması mümkün olacaktır.
İslamî çalışmalarda kişinin bilgi ve becerilerinin en ideal şekilde geliştirilmesi ve kullanılması ancak iyi bir eğitimle mümkündür. Bu bağlamda İslamî hareketin içerisinde yer alan bireylerin üstlendikleri görev çerçevesinde verimliliğin etkisini konuşabiliriz.
İslamî çalışmalardaki en önemli vazife davet, en önemli aksiyonerler de davetçilerdir. Bir davetçinin davette başarılı olmasının pek çok sebepleri sıralanabilir ancak davetçiyi davetçi yapacak ve davet verimini artıracak en önemli etken onun ilmi ve manevi açıdan eğitimli olmasıdır.
Yine İslamî çalışmalarda talebelerin yetiştirilmesi ve bir nesil meydana getirme sorumluluğu vardır. Bu noktada davetçi ve talebe yetiştirecek olan kimselerin, misyonlarına uygun bir şekilde amaçlarına ulaşabilmesi ve başarılı olabilmesi manevi etkenlerin yanı sıra ilmi açıdan da yeterli düzeye ulaşabilmesiyle doğru orantılıdır.
Bu davanın hangi sahasını, hangi hizmet alanlarını yazarsak yazalım kaçınılmaz bir gerçek vardır ki o da mevcut işte verimliliğin artması, başarının sağlanması eğitilmiş nesillerle mümkündür. “Cehaletle zafer elde edemeyiz” diyen Şeyh Ahmet Yasin’in talebelerinin bugün İsrail’e füze atabilmeleri, hafızlarla birlikte mühendisler yetiştirebilmeleri, yanı sıra halkının dini eğitimine ve bilincine dikkat kesilmeleri eğitim ve verimlilik ilişkisinde somut bir örnektir.
İslamî çalışmalarda istikamet üzerine kalabilmek ve İslam Medeniyeti hedefini gerçekleştirebilmek eğitilmiş kadrolar ile mümkün olup, İslamî çalışmalarda eğitim ve verimlilik arasında doğru orantılı bir ilişki vardır. Eğitim bireylerin bilgi ve becerilerini artırarak verimliliği yükseltir. Eğitim bireylerin sadece iş gücünü değil, aynı zamanda manevi ve ahlaki değerlerini de geliştirir. Verimlilik İslamî çalışmalar için iki kapsamda ele alınabilir:
1. Bireysel Verimlilik: İslamî eğitim, bireylere her an kendilerini manevi ve ilmi olarak geliştirme fırsatları sunar ve bireylerin, bilgi ve becerilerini artırarak işlerinde daha etkin ve verimli hale getirir. Ayrıca, ahlaki ve manevi değerlerin geliştirilmesi, her açıdan bireylerin hizmet içerisinde ahlakını ve motivasyonunu artırır.
2. Toplumsal Verimlilik: İslamî çalışmalar bir cemaat halinde icra edildiğinden eğitilmiş bireylerden oluşan bir topluluk az zamanda daha fazla ve etkin faaliyetler yürüterek yüksek bir verim elde edebilecektir.
Bu bağlamda İslamî çalışmalarda eğitim ile bireysel ve toplumsal verimliliği maksimum seviyeye getirmenin birçok yolu vardır. Bunlar sırasıyla şu şekildedir.
1. Kaliteli İçerik ve Yöntemler: Eğitim materyallerinin ve yöntemlerinin kalitesi, verimliliği doğrudan etkiler. İslamî eğitimde hem klasik hem de modern pedagojik yaklaşımları harmanlayarak, öğrencilerin etkin öğrenme süreçlerinden faydalanmaları sağlanmalıdır. İçeriklerin anlaşılır ve uygulamalı olması, öğrenme sürecini daha verimli hale getirir. Aynı şekilde üstlenilen görevler neticesinde görevlerin mahiyeti çerçevesinde yapılacak eğitimlerin de aynı şekilde anlaşılır ve uygulamalı olması gerekmektedir.
2. Bireysel Yeteneklerin Göz Önünde Bulundurulması: Her birey farklı öğrenme stillerine ve hızlarına sahiptir. Eğitimde kişiselleştirilmiş yaklaşımlar, öğrencilerin daha verimli öğrenmelerini sağlar. İslamî eğitimde, bireylerin farklı yetenekleri ve ihtiyaçları dikkate alınarak, onlara uygun eğitim stratejileri geliştirilmelidir.
3. Araştırma ve Geliştirmeye Yeterli Önemin Verilmesi: Doğru bir eğitimle artan verimliliğin devam ettirilebilmesi, İslamî çalışmalarda istihdam edilen bireylerin ve çalışmalarda başarının maksimum seviyeye çıkartılması düzenli olarak araştırma ve geliştirmeye yeterli zaman ve imkân sağlanmasıyla mümkündür.
4. Planlama, Organizasyon ve Kontrolün Geliştirilmesi: İslamî hareketin bireylerden oluşan bir topluluk olması, organizasyonun kaçınılmaz bir şekilde sağlam ve disiplinli olması sonucunu doğurmaktadır. Doğru ve tutarlı bir planlama yapılmadan verimlilik maksimum seviyede tutulamaz. Bu bağlamda görevleri net ve anlaşılır bir şekilde taksim edilmiş disiplini bir organizasyon, iyi bir planlama ve kontrolün sağlanması ile verimlilik en ideal seviyede olacaktır.2
Özetle İslamî çalışmalarda verimliliğin artırılması ve stabil bir seyirde devam etmesi sistematik bir eğitimle ve eğitilmiş kadroların görevlerinin en güzel biçimde yerine getirmesi ile mümkündür. İslamî hareketi başarıya ulaştıracak olan etken, eğitilmiş kadroların gayret ve fedakârlıkla göstermiş oldukları mücadeledir. Mücadele anında gerekli olan en önemli şey eğitilmiş nesillerin bilinçli davranışlarıdır. Eğitimle bu şuur elde edilir ve eğitimle fedakârlık, Allah yolunda sebat ve gayret gösterilebilinir.
1. Asr, 1-2
2. Kaynak: Abdullah Yusufoğlu, İslami Çalışmalarda Eğitim Organizasyon Verimlilik
