Mağdurlar İçin Adalet Topluluğu, “2. Yılında OHAL’in Toplumsal Maliyetleri” başlıklı raporunu açıkladı. 7 aylık bir çalışma sonucu hazırlanan raporda bir neslin tehdit altında olduğu söylendi.
3776 katılımcı ile yapılan görüşmeler sonucu hazırlanan raporun sunumu, HDP Milletvekili İnsan Hakları İnceleme Komisyonu Üyesi Ömer Faruk Gergerlioğlu ve Adıyaman Üniversitesinden ihraç edilen Doç. Dr. Bayram Erzurumluoğlu tarafından yapıldı.
OHAL Bir Nesli Tehdit Ediyor: Gergerlioğlu, rapordan elde edilen veriler ışığında, KHK ile ihraç edilenlerin ruh dünyasında üç önemli bulgunun ortaya çıktığını söyledi: Katılımcılar, ‘OHAL’in doğrudan mağdurları, mağdur yakınları ve doğrudan mağduriyeti olmayan bireyler’ olarak üç ana kategoride toplandı. OHAL yalnız bir aileyi değil nesli tehdit eden, maddi ve manevi boyutlarıyla son derece önemli sorunlar çıkardı. Gergerlioğlu, “İnsan gibi bir Adalet Bakanı bu raporu okuduktan sonra istifa eder” dedi. OHAL döneminin, Orta Çağ’daki “cadı avını” anımsattığını söyleyen Erzurumluoğlu ise, “KHK’lerde ‘damgala, yalnızlaştır ve işini bitir’ mantığı var” ifadelerini kullandı. 2 Ağustos-23 Eylül 2018 tarihleri arasında yapılan araştırmalar doğrultusunda hazırlanan ve 52 bin veri 175 sorudan oluşan 993 sayfalık rapordan öne çıkan bazı detaylar şöyle:
• Türkiye tarihinde 20 bin başörtülü bayan; hamile, lohusa, bebekli, çocuklu ayırımı yapılmadan zindana atıldı, her türlü insanlık dışı muameleye maruz bırakıldı. Araştırmaya katılanların yüzde 82,8’i evli ve ortalama olarak iki çocuk sahibi.
• En çok etkilenenler eğitimci ve sağlıkçılar.
• KHK ve OHAL ile işlerinden atılanların yüzde 99,64’ü, 15 Temmuz 2016 sonrasında muhatap oldukları adli veya cezai soruşturmalardan hiçbirisine 15 Temmuz 2016 öncesinde muhatap olmamış kişilerdir. Yani açılan dava ve soruşturmaların tamamına yakını ‘konjonktürel’dir.
• Görüşülen kişilerin ortalama geliri OHAL öncesi 3500 TL iken şu an için bu rakam 800 TL’ye geriledi.
• Mağdurların yüzde 98,7’si yüksekokul ve üzeri okullardan mezun.
• ‘Gözaltı ve tutukluluk’ deneyimi yaşayanlar, gözaltı sırasında ve hapishanelerde ‘sistematik işkence’ye maruz bırakıldığını söylüyor. Yargılamalar ‘cadı avı’ şeklinde yürütülüyor, Engizisyon uygulamalarına benzer yaklaşımlar gözlemleniyor.
• Baskı ortamında suçlu olduklarını kabul etmek istemeyenlerin birçoğunun, ‘suçunu/suçluluğunu gizlemek’, ‘inkâr etmek’ veya ‘örgütsel tavır veya davranış’ sergilemekle dahi itham edilerek daha şiddetli baskı ve muamelelere maruz bırakıldıklarına dair oldukça fazla sayıda veri bulunmaktadır.
• OHAL ve devamındaki süreçte hukuk ve iş güvencelerinin de ellerinden alınması yanında, lisans iptalleri, SGK kodlamaları, güvenlik soruşturmaları, mülakat, özel sektör işverenlerini taciz, tehdit gibi yöntemleri ile çalışma yasakları uygulamaları ve de yurt dışı yasaklarına maruz bırakılmak suretiyle tam bir ‘sivil ölüm’ cezasına mahkûm edilmeleri söz konusu.
• 250 bin birincil mağdur, 1 milyon 500 bin ikincil mağdur bulunuyor. Hızla 80 milyon üçüncül mağdur üretme noktasına doğru yaklaşılıyor.
Araştırmada Ele Alınan Hak İhlalleri: *Bebek / Çocuk / Yetı̇şkı̇n Ölümleri̇ *İntı̇har / İntı̇har Gı̇rı̇şı̇mı̇ Vakaları *Hastalıklar *İşkence / Kötü Muamele Vakaları *Uzun Sürelı̇ Veya Hukuka Aykırı Tutuklama / Gözaltı *Fı̇ı̇lı̇ /Fı̇zı̇kı̇ Saldırılar *Cı̇nsel Saldırı Veya Tacı̇z *Sözel Saldırı *Maddı̇ Hak Gaspları /Maddı̇ Varlıklara Zarar /Mallara El Koyma *İş /Meslek /Yol /Trafı̇k Kazaları *Kaçırılma / Rehı̇n Alınma Vakası *Kayıp & Kaybolma Vakaları *Güvenlı̇k Soruşturması Mağdurı̇yetlerı̇ *OHAL /KHK Mağdurlarına Karşı Yapılan ‘Sı̇vı̇l Ölüm’ Uygulamaları *OHAL /KHK Mağduru Yakınlarının “Çalışma Haklarına” Yönelik Ayırımcılık Veya Engellemeler *Bylock / Mor Beyı̇n *OHAL /KHK Mağdurlarına Veya Yakınlarına Karşı, Yakın Akrabaları, İş Veya Sosyal Çevrelerı̇nce Uygulanan Dışlanma, Yalnızlaştırma Veya Hasmane Tutumlar *OHAL /KHK Mağdurı̇yetlerı̇nı̇n Veya Baskılarının, Mağdur Aı̇le Fertlerı̇ Arasında Yarattığı “Aı̇le İçı̇” Sorunlar *Dı̇ğer Mağdurı̇yet Vakaları.
