Kur’an-ı Kerim, tarih boyunca en çok okunan ve sayfa sayısının fazlalığına, ayetlerinin benzerliğine rağmen baştan sona ezberlenebilen tek kitap olma özelliğine sahiptir.
Binlerce Müslüman hangi yaşta olursa olsun, okuma yazma bilmese ya da anadilleri Arapça olmasa da bu mukaddes kitabı kolayca ezberlemiş, nesilden nesle aktararak Kur’an-ı Kerim’in korunmasına katkı sağlamışlardır.
Peki Müslümanları Kur’an-ı Kerim’i ezberlemeye teşvik eden sebepler nelerdir? Her ne kadar ezber yöntemi Kur’an-ı Kerim’i muhafaza etme yöntemlerinden biri olsa da Müslümanlar için çoğu zaman birincil neden olmamıştır. Peygamber Efendimiz’in döneminden itibaren Müslümanlar Kur’an-ı Kerim’i yaşamak, O’nunla ünsiyet kurmak, Allah Azze ve Celle ve Rasulü’nün müjdelerine mazhar olmak için ezberlemişlerdir. Rabbimiz: “Andolsun biz Kur’an’ı zikr (okumak, öğrenmek, ezberlemek, yaşamak, öğüt almak) için kolaylaştırdık”1 buyurarak kullarını ezberlemeye teşvik etmiştir. Peygamber Efendimiz de: “Kur’an-ı ezberleyerek okuyanın misali, sıfat ve şanı değerli ve takva sahibi elçilerle beraberdir”2 buyurarak Kur’an-ı Kerim’i ezberleyen kişinin önemine dikkat çekmiştir.
Bizler de yazımızda ezberleme yöntemlerini anlatarak, sizleri zihninizdeki ve kalbinizdeki ezberleri artırmaya davet ediyoruz. Ayet ezberimiz arttıkça Rabbimize yaklaşmayı, ibadetlerimizin derinliğinin artmasını, hafızamızın güçlenip zihnimizin berraklaşmasını temenni ediyor ve yazımızı istifadenize sunuyoruz.
Kur’an-ı Kerim’i Ezberlemeye Başlamadan Önce Yapılması Gerekenler
· Ezbere başlamadan önce “Ameller niyetlere göredir”3 hadisini göz önünde bulundurarak ihlaslı, samimi bir niyet edinmemiz gerekir.
· Yapılacak, aklı meşgul edebilecek işler varsa, evvela onlar tamamlanmalıdır.
· Ezber zamanı olarak günün sakin vakitleri seçilmelidir. Sabah vakitleri ezber saati için oldukça uygundur.
· Ezber çalışılan ortamın sade ve sessiz olmasına dikkat edilmelidir.
· Yüce Allah’ın sözlerinin ezberlendiğinin bilincinde olunmalıdır.
Kur’an-ı Kerim’i Ezberleme Sırasında Yapılması Gerekenler
· Ezberlenecek bölüm bir gün öncesinin akşamından en az 10 defa okunmalıdır.
· Ezberlenecek bölümün meali dikkatlice okunmalıdır. Hatta kırık meal yöntemiyle kelimelerin tek tek Türkçe karşılığını incelemek, olay örgüsünü akılda tutmak ezberi kolaylaştıracaktır.
· Harflerin mahreç ve telaffuzlarının doğru ve düzgün olmasına, tecvit kurallarına dikkat edilmelidir. Tecvit kurallarına uyulmadan yapılan ezberleri daha sonrasında düzeltmek zor olacaktır. Bu hususta talim dersi almak veya dijital içeriklerden yardım alarak çalışmalar yapmak faydalı olacaktır.
· Sürekli olarak aynı hatla yazılmış Kur’an-ı Kerim ve aynı hatla yazılmış yerlerden ezberlenmelidir. Çünkü gözler, ezberlenen bölümlerin fotoğrafını çeker ve hafızaya kaydedilmesine yardımcı olur. Aynı hatla ve sayfa düzeni ile kaydedildiği için ezberlemek ve hatırlamak kolay olacaktır.
· Ezber yaparken hafif bir şekilde sesli okunmalıdır. Sesli çalışıldığında kulaklardan da yardım alınmış olur. Böylece ezberleme sürecine daha çok duyu organlarının desteği sağlanmış olacaktır. Görerek, okuyarak ve duyarak ezberlemek, süreci hızlandırdığı gibi zihinde kalıcılığı da artırır.
· Bir sayfa veya sure ezberlemeye başlamadan önce mahreç, telaffuz ve tecvide dikkat edilerek en az on defa yüzüne okunmalıdır. Dinleme imkânı varsa üç-dört defa dinlenmelidir.
· Yüzüne okuma işlemi tamamlandıktan sonra ezberlenecek bölümden önce birinci ayet ezberlenmeli ve en az üç defa ezber tekrar edilmeli. (Uzun olan ayetlerde vakıf işaretleri dikkate alınmalıdır.)
· İkinci ayet ezberlenir ve üç defa tekrar edilir. Ardından ezberlenen bu iki ayet üç defa tekrar edilir.
· Sonra da sıradaki ayet ezberlenir ve üç defa tekrar edilir. Ezberlenen üç ayet birlikte tekrar edilir. Aynı metot ezberlenecek bölüm bitirilinceye kadar uygulanır.
· Ayetlerin ezberlenmesi bu şekilde bittikten sonra ezberlenen bölümün tamamı en az on defa tekrar edilerek iyice pekiştirilmelidir.
· Ezberlenen bölümlerin her fırsatta ve özellikle namazlarda okunması pekiştirmeyi kuvvetlendirecektir.
· Ezberi tamamladıktan sonra eski ezberler sürekli tekrar edilmelidir. Peygamber Efendimiz bu noktada bizleri ikaz ederek şöyle buyuruyor: “Kur’an ehlinin durumu, devesini bağlamış kimsenin durumu gibidir ki sahip çıkarsa onu tutar, boş verirse deve kaçar.”
· Son olarak ezberlenen ayetlerin mealleri üzerinde düşünmeye, hayatın içerisinde uygulamaya ve insanlara aktarmaya özen gösterilmelidir.
1. Kamer, 17
2. Müslim, Müsafirin, 244
3. Buhari, İman, 41
