TEMEL İDDİALAR VE CEVAPLAR
Ateizm
· “Tanrı var mı gerçekten, varsa bunu nasıl bilebiliriz ki?”
· “Peki ya Tanrı varsa dünyada neden bu kadar kötülük ve acı var?”
· “Bilim her şeyi açıklıyorsa dine ne gerek var?”
· “Allah’ın bir peygamber ve kitap gönderdiğinden emin olabilir miyiz?”
Modern çağın insanı bu gibi sorulara sık sık muhatap oluyor. Bilgiye erişimin çok kolay, kafaların bu kadar karışık, batıl ideolojilerin olabildiğince propaganda yaptığı, dine olan güvenin sarsıldığı ve Tanrı inancının “gereksiz” görüldüğü veya tümüyle şüpheyle yaklaşıldığı bir döneme şahitlik etmekteyiz. Ateizm, Deizm ve Agnostisizm gibi batıl inanç biçimleri yalnızca Batı’da değil, artık İslam coğrafyasında da yaygınlaşıyor.
Modern çağda “Allah var, peygamberler hak, Kur’an Allah’ın kitabı” gibi temel bazı söylemler tatmin edici olamayabiliyor. Halkı Müslüman olan bir toplumda yaşıyor olabiliriz ama artık insanlar “Müslümanım çünkü ailem de Müslüman” demiyor; delil soruyor, mantık arıyor ve ikna olmak istiyor. Bu sebeple inançla ilgili konularda delillerle konuşmak, kafaları karıştıran belli başlı konularda tatmin edici cevaplar vermek bir zaruret haline gelmiştir. Bu çağın davetçisi yeni bir dile, yeni bir cesarete sahip olmalıdır ve yüzleşmekten korkmamalıdır. Şüpheyi bastırmak değil, yönlendirmek gerekir. Çünkü bastırılan şüphe inkâra, yönlendirilen şüphe ise yakîn imana götürür.
Bu yazı serisinde Ateizm’in, Deizm’in ve Agnostisizm’in temel iddialarına cevaplar vermeye çalışacağız. Buradaki iddialara cevaplar verilirken sınırlı sayfada bütün iddialara cevap vermek mümkün olmadığı gibi ele alınan konuları etraflıca izah etmek de mümkün olmayacaktır. Yapılacak olan şey, temel argümanlara ana hatlarıyla cevaplar vermek olacaktır. Verilen cevaplarda bir eksiklik olması durumunda bu eksikliğin bizden kaynaklı olduğu, çağlar boyunca insanlara hidayet kaynağı olan İslam’dan kaynaklı olmadığı/olamayacağı unutulmamalıdır.
Ateizm Kısaca Nedir? Temel İddiaları Nelerdir?
Ateizm: Ateizm kavramı, Yunanca’da teos (tanrı) kelimesinin önüne “a” (yok) ön takısının getirilmesiyle oluşturulmuştur. Tanrı’nın varlığını reddeden bir inançtır. Modern Ateizm çoğu zaman bilimi, Tanrı’nın yerine koymaktadır.
Ateizm’in temel iddialarını şu üç maddede özetleyebiliriz:
1. Tanrı’nın varlığına dair yeterli kanıt bulunmadığı iddiası
2. Dinlerin bilimsel gelişmelerle çeliştiği iddiası
3. Dünyadaki kötülüklerin Allah’ın adaletiyle bağdaşmadığı iddiası
Şimdi bu iddialara sırasıyla cevap vermeye çalışalım.
1. Tanrının Varlığına Dair Yeterli Kanıt Bulunmadığı İddiası
Bir ateistin Allah’ın varlığını inkâr etmesi doğal olarak Peygamberi ve Kur’an’ı da inkâr etmesi anlamına geldiğinden burada ana iddia Allah’ın varlığını inkâr konusu olmaktadır. Allah’ın varlığının delillerini ortaya koyduktan sonra diğerlerini açıklamaya gerek kalmayacaktır. Eğer Allah’a inanıyor, peygamberlere ve kitaplara inanmıyorsa zaten bu şekilde ateist değil deist bir anlayışa sahip olunur ki onlara ilerleyen yazılarda cevaplar verilecektir.
Bu iddianın bu çağda ateistler tarafından yüksek sesle dillendirilmesinde bilimsel gelişmelerin payı büyüktür. Aydınlanma ile birlikte Batı insanı artık laboratuvarda inceleyemediği, deney ve gözlem yoluyla göremediği her şeyi inkâr etme eğiliminde olmuştur. Fakat göremediğimiz halde varlığına dair çok açık deliller bulunan o kadar çok şey vardır ki… Tanrının varlığı ile ilgili de birçok delil sunmak mümkündür. Bunlardan sadece birkaçını şu şekilde sıralayabiliriz.
Ø Kozmolojik Delil: Evrenin varlığından yola çıkarak Allah’ın varlığını ispat etmeye çalışan akli delillerden birisidir. Kozmolojik delilin farklı versiyonları vardır. Bunlardan en yaygın ikisi şunlardır:
· Hudûs Delili: Her başlangıcı olan şeyin bir sebebi vardır. Evrenin bir başlangıcı olduğuna göre onun da bir sebebi olmalıdır. Bu sebep, ezeli ve mutlak varlık olan Allah’tır. Basit bir resim bile kendi kendine olmamakta ve bir ressama muhtaç ise bu muhteşem kâinatın kendi kendini var etmesi akli olarak mümkün değildir. Bu delil, çok sık kullanıldığı için çok basit gibi görünse de aslında çok güçlü bir delildir. Alemin sonradan var olduğu bilimin de kabul ettiği bir husustur. Evreni oluşturan maddelerin kendi kendilerini yoktan var etmesi ise mümkün değildir. Çünkü yaratmak için yaratılan şeyden önce var olmak gerekir ki bu da Ancak Allah Azze ve Celle için mümkün olabilir.
· İmkân Delili: İmkân, “varlığı veya yokluğu mümkün olan” anlamına gelir. Bu delile göre (evrenin kendisi de dahil) evrende olan her şey mümkündür. Yani varlığı zorunlu değildir, var da yok da olabilirler. Varlığı ve yokluğu eşit olan bir şey eğer var olmuşsa bu, onu var etmeyi tercih eden bir iradenin olduğunu gösterir. Çünkü mümkün varlıklar kendi kendilerine var olamazlar. Onların varlığını izah eden bir sebebe muhtaçtırlar. Bu sebepler zinciri sonsuza kadar gidemez (teselsül). Öyleyse bu zincirin sonunda zorunlu bir varlık olmalıdır. Bu zorunlu varlık başka hiçbir şeye muhtaç olmayan, kudret sahibi olmalıdır. O da Allah’tır.
Ø Gaye ve Nizam Delili: Kâinatta muhteşem bir düzenin ve hassas ayarların olması bilinçli bir düzenleyicinin var olduğunun delilidir. Evrendeki olağanüstü nizam milyonlarca yıldır sürüp gitmektedir. Galaksiler, gezegenler ve yıldızlar… Bütün bu düzenin kendi kendine olması mümkün değildir. Bir düzenleyene ihtiyaç vardır. O da Allah’tır. Ayrıca evrendeki bu kadar mükemmel şeylerin boşu boşuna yaratılmış olması da mümkün değildir. Bunların hepsi bir gaye için yaratılmıştır.
Ø Fıtrat Delili: Her insan kendinden üstün bir güce, bir kutsala sığınma, dua etme ve ona dayanma eğilimi taşır. Ateistler bunu inkâr etseler de onlar bile bir deprem anında ya da bir uçağın düşmeye başladığı anda bir kutsala sığınmak isterler. Allah tarafından fıtratımıza yerleştirilen bu istek yine O’nun varlığına bir delildir. Nitekim şu ana kadar insanlık tarihinde tespit edilen en eski yerleşim yerlerinden biri olan Göbeklitepe’de ibadethanelerin olması insanlık tarihinde geçmişten günümüze kadar bir kutsala inanma eğiliminin var olduğunu göstermektedir. İşte kutsal bir güce inanma eğilimini fıtratımıza koyan Allah’tır.
Bu deliller Allah’ın varlığını anlamak isteyenler için yeterlidir. Bunlara ek olarak “Ahlak Delili”, “Dini Tecrübe Delili”, “Yasaların Varlığı Delili” gibi daha birçok delil Allah’ın varlığını ortaya koymakta, görmek isteyenler için bir yaratıcının varlığını açık bir şekilde göstermektedir. Nitekim meşhur ateistlerden Antony Flew “Yanılmışım Tanrı Varmış” adında yazdığı kitapla tanrının varlığının inkârının mümkün olmadığı sonucuna varmış ve Ateizm’den vazgeçmiştir. Allah’ın varlığının delilleri ile ilgili daha fazlasını söylemek elbette mümkündür ancak biz ilgili olanlar için tavsiye bazı kitapları zikredip1 bir sonraki sayıda Ateizm’in diğer iddialarına cevaplar vermeye çalışacağız. Allah’a emanet olun.
1. Allah’a İnanmak, Said Havva
2. Tabiat Risalesi, Bediüzzaman
3. Allah’ın Varlığı, Yusuf el-Karadavi
4. Ateizm Çıkmazı, Aydın Topaloğlu
5. Çağdaş İnanç Problemleri, Temel Yeşilyurt
6. Gençlerin Modern İzmlerle İmtihanı, Kadir Canatan
