İnançtan toplumsal ahlak sorunlarına, sosyal hayattan kamu alanına Türkiye’nin halini rakamlarla anlatmaya çalışacağız.
Araştırma ve anket şirketi Konda’nın son 10 yıllık toplumsal değişim raporu Türkiye’de ateistlerin sayısında ciddi artışlar yaşandığını dindarların sayısında ise azalma olduğunu ortaya koydu. Türban takan ve oruç tutan kişi sayısında da azalma olduğunu belirten raporun verileri şu şekilde:
ATEİSTLER ÜÇE KATLANDI, DİNDARLAR AZALIYOR
Buna göre ülkedeki kendini ‘ateist’ olarak tanımlayanların oranı üç katına çıkarak yüzde 1’den yüzde 3’e yükseldi ve kendini ‘inançsız’ olarak tanımlayanların oranı da yüzde 1’den yüzde 2’ye çıktı.
Kendini ‘dindar’ olarak tanımlayanların oranı da yüzde 55’ten yüzde 51’e, ‘sofu’ olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 13’ten yüzde 10’a gerilerken, ‘inançlı’ olduğunu söyleyenlerin oranıysa yüzde 31’den yüzde 34’e yükseldi.
Raporda yer alan ‘ibadet’ ve ‘örtünme’ bölümlerinde ise başörtüsü oranı yüzde 52’den 53’e çıkarken, ‘türban’ oranı yüzde 13’ten yüzde 9’a düştü. Oruç tutanların oranı da yüzde 77’den yüzde 65’e geriledi.
GELENEKSEL MUHAFAZAKÂRLIKTA YÜKSELİŞ
Kendisini ‘modern’ olarak tanımlayanların oranı yüzde 32’den yüzde 29’a, ‘dindar muhafazakâr’ olarak tanımlayanların oranı de yüzde 31’den yüzde 25’e geriledi. ‘Geleneksel muhafazakar’lar ise yüzde 37’ten yüzde 45’e yükseldi.
MUTLULUK VE EVLİLİK ORANLARINDA DÜŞÜŞ
Raporda 2008 yılında mutlu olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 57 iken, bu oranın 2018’de yüzde 52’ye gerilediği belirtiliyor ve ortalama yaşın artmasına rağmen evli insanların oranının yüzde 71’den 65’e düştüğü kaydediliyor. Karşılıklı anlaşarak evlenme sayısı gençler arasında artış gösteriyor.
ÜNİVERSİTELİ ARTTI GAZETE OKUYAN AZALDI
Üniversite mezunlarının oranı yüzde 9’dan yüzde 16’ya çıkmasına rağmen gazete okuma ve haber izleme oranlarında dramatik bir düşüş yaşanması dikkat çekti. Buna göre 2008’de gazete okuyanların oranı yüzde 61 iken bu oran yüzde 26’da. Televizyon haberlerini izleyenlerin oranı da aynı yıllar karşılaştırıldığında yüzde 98’den yüzde 84’e düşmüş görünüyor. Rapora göre toplumun büyük kesimi haberleri ve bilgiyi sosyal medya mecraları üzerinden almayı tercih ediyor. Sosyal medya kullanım oranının on yıl içinde yüzde 38’den yüzde 72’ye çıktığı kaydediliyor.1
TÜRKİYE KUMAR BATAĞINA MI SÜRÜKLENİYOR?
Mali Suçları Araştırma Kurumu (MASAK) verilerine göre, Türkiye’de yasa dışı bahis pazarının büyüklüğü 42 milyar lirayı aştı. Buna 11 milyar liralık “yasal bahis” pazarı da eklendiğinde büyüklük 52 milyar TL’yi buluyor. “Kamu destekli kumar” olarak bilinen Milli Piyango’nun son beş yıllık cirosunun yaklaşık 11 milyar liraya ulaştığı göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye’deki “tespit edilebilen” kumar pazarının ülke ve toplum güvenliğini büyük risk altında tuttuğu gerçeği ortaya çıkıyor.
16 MİLYON KİŞİ KUMAR BATAĞINDA
Veriler, yasa dışı bahis işine bulaşanların sayısının 10 milyondan fazla olduğunu, 6,3 milyon kişinin ise ‘yasal’ bahis işine girdiğini gösteriyor.
KUMAR PARASI TERÖRÜN FİNANSMANINA GİDİYOR
Uzmanlar, yasa dışı bahis sektöründe dönen paranın önemli bir kısmının terörün finansmanına gittiğini belirtiyorlar. Bitcoin, altın ve dövize çevrilen paralar, İngiltere, Malta, Havai, Bulgaristan, Romanya, Sırbistan gibi ülkelerde kurulan paravan şirketlere aktarılıyor. Uzmanlar “eğitim reformu” olarak sunulan modelin müfredatında “uyuşturucu, sigara, kumar” gibi zararlılarla mücadelenin ağırlık kazanmasını talep ediyorlar.2
TÜRKİYE, UYKU İLACI VE YATIŞTIRICI MADDENİN EN ÇOK YAKALANDIĞI DÖRDÜNCÜ ÜLKE
BM Uyuşturucu Raporu’nda uyku ilacı, yatıştırıcı ve türevi uyuşturucuların (opiat) yüzde 39’unun İran’da yakalandığına yer verildi. Listede yüzde 26 ile Afganistan ikinci, yüzde 14’lük oranla Pakistan ise üçüncü sırada. Türkiye ise yüzde 7 ile opiatların en çok yakalandığı dördüncü ülke oldu.
Dünya çapında yakalanan eroin ve morfin 2017’de iki kat artarak 24 tonu buldu. Özellikle Güney ve Doğu Avrupa’da yükselişe geçen eroin ve morfin trafiği, Türkiye ve Bulgaristan gibi ülkeler üzerinden Avrupa’ya yayılıyor.
El konulan uyuşturucu maddeler üzerinden hazırlanan rapora göre dünyanın en büyük uyuşturucu rotası Afganistan, İran, Türkiye ve Balkan ülkelerinden oluşuyor. Afganistan haricinde Balkan ülkeleri rotasındaki uyuşturucu maddeler, 2017’de yakalanan maddelerin tümünün yüzde 47’sine tekabül ediyor. Opiatların çoğu Türkiye’den Bulgaristan’a kaçırılırken, Romanya ve Macaristan üzerinden Orta ve Batı Avrupa’ya geçiriliyor.3
2018’DE SİGARA TÜKETİMİ PATLAMA YAŞADI
11 yıl önce başlayan dumansız hava sahası uygulamasıyla birlikte azalan sigara tüketimi geçtiğimiz yıl patlama yaşadı. Prof. Dr. Elif Dağlı, Cumhuriyet tarihinin en yüksek tütün tüketiminin 2018’de yaşandığını ve sigarayla mücadelede gevşemeler olduğu uyarısında bulundu.
Dağlı, “Geçen yıl maalesef toplam 118,5 milyar adet sigara tüketildi. 2018’de kişi başına 1400 sigara düştü. Türkiye’de yaşanan siyasi ve ekonomik durumlar tütün kontrolünü ihmal etmemize neden oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu mücadelede yalnız bırakılmış durumda. Tütün endüstrisi çok güçlü ve Türkiye’ye yeni ürünlerle saldırmaya devam ediyorlar. Sanki bürokraside gizli bir el mücadeleye sekte vurmak için çalışmalar yürütüyor. Yasak olmasına karşın elektronik sigara ve ısıtılmış ürünler Kıbrıs’tan kaçak getirilip, internetten pazarlanıyor. Yasal olmayan ürün postayla alınıp, telefonla sipariş verilebiliyor ve kapıya kadar getiriliyor” dedi.
Sağlık Bakanlığı’nın tek başına tütün kontrolünü üstlenmeye çalıştığını, Ekonomi, Maliye ve Tarım Bakanlığı’nın iş birliği yapmadığını söyleyen Prof. Dr. Dağlı, “2000 ile 2018 arasında, tütüne 720 milyon Türk Lirası destek verildi. Nargilelik tütün makinelerine, üretime yatırımlar yapılırken. Endüstri atakta. Biz, ekonomi ve siyasetle uğraşırken endüstri gençliğimizi elden götürüyor” ifadelerini kullandı.4
1.tr.euronews.com/2019/01/03/konda-nin-toplumsal-degisim-raporuna-gore-turkiye-de-inancsizlik-yukseliste
2.yeniakit.com.tr/haber/yilda-53-milyar-lira-ve-165-milyon-kisi-kumar-batagina-surukleniyoruz-769689.html
3.tr.euronews.com/2019/06/26/dunya-uyusturucu-raporu-2017-271-milyon-kisi-madde-kullandi-turkiye-uyusturucu-rotasinda
4. tr.sputniknews.com/turkiye/201905281039177093-turkiyede-sigara-tuketi¬mi-gecen-yil-rekor-kirdi/
