Dünyanın dengesini sağlamak için dağları kazık gibi çaktığını ayetlerinde bizlere gösteren Rabbimiz insanoğlunu da sağlam kılmak için birbiriyle uyumlu iki sistemden meydana getirmiştir. Allah Azze ve Celle embriyoya şekil verdikten sonra ilk olarak kemik ve kas sistemini oluşturmuştur. “Sonra o su damlasını bir alak (embriyo) olarak yarattık. Ardından o alak’ı (hücre topluluğu) bir çiğnem et parçası olarak yarattık. Daha sonra o çiğnem et parçasını kemik olarak yarattık. Böylece kemiklere de et giydirdik, sonra bir başka yaratışla onu inşa ettik. Yaratıcıların en güzeli olan Allah, ne yücedir.”1
İskelet kemikleri, kaslar, kıkırdak, tendonlar, bağlar, eklemler ve organları birbirine bağlayan diğer bağ dokulardan oluşur. Kas-iskelet sisteminin birincil işlevleri vücudu desteklemeyi, harekete izin vermeyi ve hayati organları korumayı kapsar. Sistemin iskelet kısmı, kalsiyum ve fosfor için ana depolama sistemi olarak görev yapar ve hematopoetik sistemin kritik bileşenlerini içerir.
Hareket sistemi şu kısımlardan oluşur:
1. İskelet sistemi (systema skeletale)
2. Kas sistemi (systema musculare)
3. Eklem sistemi (systema articulare)
Kemikler ve eklemler, hareket sisteminin pasif elemanlarıdır. Kaslar ise hareket sisteminin aktif elemanları olup kemik ve eklemlere etki ederek vücudun hareketini sağlar.
Yeni dünyaya gelmiş bir bebekte yaklaşık 300 adet kemik bulunur ve yetişkin bir insan haline geldiğinde ise 206 kemik olarak sabitlenir. Bebekler anne karnında şu an sahip olduğunuz gibi bir kemik yapısına sahip değiller. Örneğin kafatası kemikleri yeni doğan bir bebekte parçalı bir haldedir ve tamamen sert kemikten oluşmaz, bebeğin vücudunda bulunan kemikler şu anda sahip olduğunuz kemikler gibi tek bir parça halinde değil ufak ve esnek parçalar halinde doğarlar.
Doğum sonrasında parçalı kemikler büyüme süreci ile birbirine kenetlenir ve tek bir kemik halini alır. 2 yaşından sonra birçok kemik yerlerine yerleşmiş ve kaynamış olur ve gelişim tamamlandığında kemik sayısı 206’ya düşer.
Kemiklerimizin yarısından fazlası ellerimizde ve ayaklarımızdadır. Ellerimizde, parmaklarımızda ve bileklerimizde 54 kemik, ayaklarımızda 52 adet kemik vardır. En küçük kemikler kulaktadır; malleus (çekiç), incus (örs) ve üzengi (üzengi) olup, insan vücudundaki en küçük kemiklerdir. Bu kemikler toplu olarak osiküller olarak bilinir ve rolleri ses oylarını havadan iç kulaktaki sıvıya iletmektir. En büyük kemik ise kalça kemiğidir.
Kemikler, yumuşak dokulara destek sağlayarak vücudun mevcut şeklini oluşturur. Vücut boşluklarındaki organları korur. Örneğin: Kafatası beyni, omurga omuriliği, göğüs kafesi akciğerleri ve kalbi korur. Kaslara yapışma yeri oluşturarak eklemler ve kaslarla birlikte vücudun hareketini sağlar. Kalsiyum, fosfor gibi mineralleri depo eder, kan hücreleri üretilir.
Alın, burun ve üst çenede sinüs boşlukları olan havalı kemikler bulunmaktadır. Burun çevresinde yer alan bu hava boşluklarının, kafa kemiklerinin ağırlığını azaltmak, kafa travmalarında darbe şokunu emerek beyne ulaşmasını önlemek, ses tellerinde oluşan sesin son şeklini almasında rezonatör etki yapmak gibi fonksiyonları da vardır.
Anne karnında 8. haftada kemik ve kıkırdak formasyonu oluşmaya başlar. Sıkı ve süngerimsi kemik doku formunda iki çeşit kemik yapısı vardır. Sıkı kemik dokusu, sert ve yoğun bir dokudur. Bütün kemiklerin dış tabakasını oluşturur ve kemiği korur. Süngerimsi kemik dokusu, sıkı kemik dokusunun hemen altında yer alır ve gözenekli yapıya sahiptir. Gözenekli yapı kemik ağırlığını hafifletir.
KAS SİSTEMİ
Kaslar, hareket sisteminin aktif öğesini oluşturur. İnsan vücudunda 600’den fazla iskelet kası vardır. Bunlara iç organların ve damarların duvarındaki düz kasları da eklersek vücut ağırlığının %35-40’ını kaslar oluşturur. İskelet sistemi, çizgili kasların yardımıyla vücudun hareketini sağlar. Çizgili kaslar, iskeletin üzerine yapışarak vücuda şekil verir. İskelet kasları, kasılma esnasında ısı oluşturur. (Vücut ısısının %85’ini kaslar oluşturur.) İç organların yapısında bulunan düz kaslar (kalp, dolaşım, solunum, sindirim, üriner, genital sistem, göz) bu organların önemli fonksiyonlarını yapmasını ve organizmanın düzenli olarak çalışmasını sağlar.
Kas enine kesilip incelenirse çok sayıda kas demetlerinden (fasikül) oluştuğu görülür. Kas demetleri çok sayıda kas lifinden (kas hücresi) oluşmuştur. Kas lifleri ise miyofibril adı verilen uzun demetlerin bir araya gelmesiyle oluşur. Miyofibril ise aktin ve miyozin filamentlerini içerir. Bu filamentler birbiri üzerinde kayarak kasılma ve gevşeme işlemini gerçekleştirir.
İskelet kaslarının yardımcı elemanları tendon (kiriş): Kasların başlangıç ve sonlanma kısımlarında bulunan, kasın kemiğe, fasya tabakasına veya deriye tutunmasını sağlayan bağ dokudan oluşmuş, sert beyaz yapılardır. Kasılma yetenekleri yoktur. Kas kasılmasıyla oluşan kuvvet tendon aracılığıyla kemiklere aktarılır.
Vücudun en büyük kası kalça ve basen bölgesinde yer alır ve gluteus maximus olarak adlandırılır. Bu kas kalça bölgesinde yer alır ve gövdeyi ve üst gövdeyi destekler. Merdiven çıkarken de öncelikli olarak çalıştırılan kastır. İnsan vücudunun en küçük kasları iç kulakta bulunur. Tensor Timpani ve Stapedius, iç kulakta bulunan ve kulak zarına bağlanan iki kastır. İnsanlardaki en yoğun kas göz kaslarıdır. Gözler keskin bir görüş, odaklanma ve net görüş sağlamak için ekstraoküler kasların yardımıyla sürekli hareket etmek zorundadır. 6 adet kas tarafından çevrelenmiştir.
Kasların sağladığı hareket sadece “çekme” hareketinden ibaret olup “itme” hareketini içermez. Kaslar, kasılma ve gevşeme süreciyle çekme yapacak şekilde tasarlanmıştır.
Vücudumuzda milyon hatta milyarlarca kas lifi bulunur, hareket hali veya uyku hali fark etmeksizin çalışmaktadır. Yürümek gibi kaba motor hareketleri yapan veya göz ameliyatı gibi ince bir ameliyatı yapan kasların çalışma prensipleri aynıdır. Aynı prensip ama farklı güzellikler ortaya çıkaran Rabbimizi ne kadar düşünsek de yüceliğini idrak edemeyiz. Düşünmek, anlamak, görmek ümidiyle...
1. Mü’minun, 14
2. Khanacademy/İskelet ve Kas Sistemi
